Конституциягә төзәтмәләр буенча тавыш бирү турында нәрсәләрне белергә кирәк?

Әлеге карарны Президент Владимир Путин кабул итте. Түбәндә без моңа бәйле иң актуаль сорауларга җаваплар тәкъдим итәбез.

Тавыш бирү 1 июльдә узачак. Бу көнне бөтен ил буенча ял көне дип игълан иттеләр. Суд карары буенча иректән мәхрүм итү урыннарында булучылардан тыш, тавыш бирү көненә 18 яше тулган барлык Рәсәй гражданнары үз фикерләрен белдерә ала.

Үз тавышыңны алдан да – 25 июньнән алып калдырырга була. Сайлау участоклары Уфа вакыты белән 8дән 20 сәгатькә кадәр эшләячәк.

Әгәр сезгә башка шәһәргә, яки хәтта төбәккә китәргә кирәк икән, «Мобиль сайлаучы» хезмәте ярдәмендә теләсә кайсы башка уңайлы участокны сайлый аласыз. 5 июньнән моны «Дәүләт хезмәтләре» порталы аша, Күпфункцияле үзәкләрдә яки территориаль сайлау комиссияләрендә, ә 16 июньнән сезнең сайлау участогында эшләргә мөмкин. Гаризалар 21 июньнең 14.00 кадәр кабул ителә.

Әгәр нинди дә булса сәбәпләр аркасында өйдән чыгу мөмкинлегегез юк икән:

– «Дәүләт хезмәтләре» порталы аша гариза бирегез

(21 июнь 14.00 кадәр),

– үзегезнең сайлау участогына шалтыратыгыз (башка кешедән шалтыраттырырга да мөмкин) (16 июньнән 1 июльнең 17.00 кадәр).

Комиссия әгъзалары сезгә мобиль тавыш бирү тартмасы белән киләчәк һәм сез сайлау хокукыгызны гамәлгә ашыра алачаксыз. Якын арада аз хәрәкәтләнүче гражданнар гына түгел, алар турында кайгыртучылар да йорттан тавыш бирә алачак, дип планлаштырыла.

Моннан тыш, 25 июньнән сайлау комиссияләре әгъзалары үз участоклары булмаган торак пунктларга барачак һәм һәр теләгән кеше тавыш бирә алачак.

Сайлаулардагы кебек үк. Сез сайлау комиссиясе әгъзасына паспортыгызны күрсәтәсез, сезгә бюллетень бирәчәкләр, аның белән тавыш бирү кабинасына узасыз. Үзегез кирәк санаган җавап каршындагы буш квадратка теләсә нинди билге куярга кирәк булачак. Әгәр квадратларда билге юк, яки билге берничә квадратка куелган икән, бюллетень гамәлгә яраксыз дип санала. Тутырылган бюллетеньне тавыш бирү өчен тәгаенләнгән тартмага салырга кирәк.

Бөтен ил буенча тавыш бирү барышын 500 меңнән артык кеше күзәтәчәк. Гаризалар кабул итү бара да инде, якын арада сәяси партияләр дә үз кандидатураларын тәкъдим итәчәк.

Алар барлыгы йөздән артык, менә иң мөһимнәре:

– Конституция хезмәткә түләүнең минималь күләме яшәү минимумыннан ким булмаячак, ә пенсия ким дигәндә елына бер тапкыр индексацияләнәчәк, дип турыдан-туры гарантияләячәк.

– Сыйфатлы медицина ярдәме, гражданнарны социаль яклау, кешеләр сәламәт яшәү рәвеше алып барсын һәм үз сәламәтлекләренә җаваплы карый алсын өчен тиешле шартлар тудыру – хәзер дәүләтнең турыдан-туры бурычы.

– Дәүләт иң зур кыйммәт – балалар булуын таный һәм ятимнәр өчен ата-ана вазифаларын үз өстенә ала.

– Чиновникларга, парламентарийларга һәм судьяларга чит ил гражданлыгы, чит илдә яшәүгә рөхсәт алу һәм чит ил банкларында исәпләр ачу тыела.

– Конституциядә Рәсәй мең еллык тарих белән берләштерелгән, идеалларны һәм Аллаһы Тәгаләгә ышануны тапшырган ата-бабаларыбызның истәлеген саклый, тарихи дөреслекне яклый һәм Ватанны саклаганда халыкның батырлыгын киметүне катгый тыя, дип язачаклар.

– Бюллетеньдә бер генә сорау булачак: «Рәсәй Федерациясе Конституциясенә үзгәрешләрне хуплыйсызмы?». Һәм җавапның ике варианты: «әйе» яки «юк».

Экспертлар фикеренчә, юк. Беренчедән, участокларда бер үк вакытта сәгатенә 8–12 кеше генә булачак. Тавыш бирү алдыннан сайлау комиссияләре әгъзалары таләп ителгән очракта коронавируска тест узачак. Өйдә тавыш биргәндә комиссия әгъзаларының һәм күзәтүчеләрнең берсе дә фатирга кермәячәк.

Участокка кергәндә бөтен кешенең дә температурасын контактсыз үлчәячәкләр, кирәк булганда медицина битлеген бирәчәкләр. Территория даими дезинфекцияләнәчәк.

Бу уңайдан «Роспотребнадзор» түбәндәге киңәшләрне бирә:

– сайлау участогына җыенганда үзегез белән паспорт, битлек, перчаткалар һәм яңа ручка алыгыз;

– 1,5–2 метр дистанцияне саклагыз;

– шәхесне документ буенча идентификацияләү өчен битлекне бераз вакытка салырга туры киләчәк. Паспортны участок комиссиясе әгъзасының кулына бирергә кирәкми;

– тавыш бирү бинасында 15 минуттан да артык булмаска киңәш ителә;

– чыкканда бер тапкыр кулланыла

торган битлекне һәм перчаткаларны капкач белән капланган контейнерга ташлагыз, кулларыгызны антисептик белән эшкәртегез.

Әйе, безнең мәгълүмат буенча, сайлау участокларында үз тавышларын бирергә килгән кешләрне төрле сюрпризлар көтәчәк: бик зур ташлама белән фермер товарларын сату, партнерлардан төрле бүләк сертификатлары, кинога билетлар тарату (кинотеатрлар ачылгач, әлбәттә) һ. б. оештырылачак. Акцияләр турында билгеләнгән көн якынлашканда җентеклерәк җиткерербез.

Закон буенча, тавышларны биш көннән дә соңга калмыйча санаячаклар. Шуннан соң Үзәк сайлау комиссиясе өч көн эчендә нәтиҗәләрне бастырачак.

Рәсәй Үзәк сайлау комиссиясенең Мәгълүмат-белешмә үзәге телефоны: 8-800-200-00-20.

Республика Үзәк сайлау комиссиясенең тавыш бирүчеләр белән бәйләнеш өчен «кайнар элемтә» телефоннары: 8 (347) 280-95-06, 8 (347) 280-96-34.

Эш көннәрендә – 10.00–13.00, 14.00–20.00, ял көннәрендә – 10.00–14.00.