+12 °С
Болытлы
Барлык яңалыклар
Төрлесеннән
25 август , 11:00
Экспедиция лагеренда булдылар
География укытучылары – тынгысыз халык, алар һәрвакыт мавыктыргыч һәм кызыклы маҗаралар эзләүдә. Һава торышы нинди булуга карамастан, юлга чыгарга, хезмәттәшләре белән очрашырга, алга – яңа ачышларга таба барырга мөмкинлек табалар. 13 августта, Географ көненә һәм Рус география җәмгыятенең 179 еллыгына багышланган чаралар кысаларында, районның география укытучыларының методик берләшмәсе Рәсәй Фәннәр академиясе Уфа федераль тикшеренү үзәге Тарих, тел һәм әдәбият институтының Чишмә районының Ябалаклы авылы янында, Дим елгасы буенда урнашкан Алтын Урда экспедициясе буенча палаткалы лагеренда булды. Экспедиция лагеренда «Якты Күл – Күчем: Ябалаклы-2024 сезоны» мәктәп археология лекторие» фәнни-мәгариф проекты барышында экспедициядә катнашучылар, шулай ук Чишмә, Дәүләкән, Кырмыскалы, Бөрйән мәктәпләре укучылары өчен лекцияләр, осталык дәресләре һәм семинарлар үткәрү каралган. География укытучылары «Табигый комплексның Көньяк Урал халкының тормыш рәвешенә йогынтысы» һәм «Археологиядә җирне тикшерүнең дистанцион ысулларын куллану» темаларына лекцияләрне зур кызыксыну белән тыңладылар. Экспедиция хезмәткәрләре табылган экспонатларны күрсәттеләр һәм әлеге территориядә XIII-XIV гасырларда урнашкан «Ябалаклы-1» авылы турында сөйләделәр. Бу урыннарда, мөгаен, Урал аръягыннан, Тобол ягыннан килгән, кәрван сәүдәсен актив алып баручы башкортлар яшәгәндер. Ягъни бу урын Алтын Урданың Идел буендагы шәһәрләре аша үткән сәүдә юлының бер ноктасы булгандыр. Мәкаләнең дәвамы сайтта
Экспедиция лагеренда булдылар
Экспонатлар арасында кәтмәнгә охшаган авыл хуҗалыгы коралы табылган, димәк, халык игенчелек белән шөгыльләнгән, зур булмаган җир участокларын эшкәрткән. Бу экспедиция исәбендәге беренче шундый табыш.
Ризык пешерү өчен кулланылган тимер казан кисәкләре һәм аның бу урында ясалуының дәлилләре дә табылган. Димәк, кешеләр тимер коеп, казаннар ясау осталыгына ия булганнар, берсендә бронза ямау да табылган. Экспедициядә катнашучылар йорт хайваннары сөякләрен тикшерү буенча нәтиҗә ясап, борынгы авыл территориясендә җәй ахырыннан көз башына кадәр күпләп терлек суелуы, халыкның әзерләнгән азык-төлек белән кышлау өчен башка урынга китүен фаразлый. Шуны да билгеләп үтү мөһим: табылган сөякләр арасында дуңгыз малыныкы юк. Борынгы чорда кешеләр күмелгән урыннарны тикшерү монда мөселманнар яшәгән, дип фараз итәргә мөмкинлек бирә.
Быелгы тагын бер табыш – Дим елгасының яртылаш юылган яр буенда балчыктан эшләнгән савыт-саба фрагментлары белән ике-өч яшьлек бала күмелгән урын. Керамика фрагментлары булуын һәм күмелү рәвешен исәпкә алсак, бу яшьтәге балалар ислам дине кушканча җирләнмәгән, дип фаразларга мөмкин.
Шулай итеп, казыну эшләре күрсәтүенчә, әлеге территориядә мал-туар асраган, иген үстергән һәм тимерчелек белән шөгыльләнгән халык яшәгән, дип әйтергә була.
Нәфисә Гарифуллина, Рәсәй география җәмгыятенең район бүлеге рәисе.
Читайте нас:
© 2020-2024 Сайт газеты «Чишмэ»
Свидетельство о регистрации СМИ: ПИ № ТУ02-01358 от 23.07.2015 г. выдано Управлением федеральной службы по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций по Республике Башкортостан. Главный редактор: Хамитова Дильбар Равиловна
Телефон
8 (347 97) 2-06-86
Электрон почта
Адресы
452170, Чишминский район, п. Чишмы, пер. Типографский, 1
Реклама хезмәте
8 (34797) 2-33-63
Редакция
8 (34797) 2-31-66
Кабул итү бүлмәсе
8 (34797) 2-31-66
Хезмәттәшлек
8 (347 97) 2-06-86
Кадрлар бүлеге
8 (347 97) 2-33-63